การบริหารจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาทักษะอาชีพที่จำเป็นแห่งอนาคต
EDUCATIONAL MANAGEMENT TO DEVELOP THE FUTURE ESSENTIAL CAREER SKILLS
Abstract
บทความนี้วัตถุประสงค์เพื่อเสนอการบริหารจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับการประกอบอาชีพในอนาคตของผู้เรียนที่ผสมผสานแนวคิดการบริหารจัดการศึกษา ทักษะอาชีพ และทักษะที่จำเป็นแห่งอนาคต โดยมุ่งเน้นให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้อย่างแท้จริง ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะที่จำเป็นทั้ง 3 มิติ คือ มิติด้านองค์ความรู้ ได้แก่ 1) ทักษะความรู้ด้านการเงินและการเป็นผู้ประกอบการ และ 2) ทักษะการเป็นพลเมืองที่ดี มิติด้านทักษะ ได้แก่ 1) ทักษะการคิดวิเคราะห์ 2) ทักษะความคิดเชิงสร้างสรรค์ 3) ทักษะการเข้าใจและทำงานร่วมกับผู้อื่น 4) ทักษะการแก้ปัญหา 5) ทักษะภาษาและการสื่อสาร 6) ทักษะการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล และ 7) ทักษะทางสังคมและการเรียนรู้ข้ามวัฒนธรรม และมิติด้านคุณลักษณะ ได้แก่ 1) ทักษะความยืดหยุ่นและการปรับตัว 2) ทักษะการเข้าใจและจัดการตนเอง 3) ทักษะการเป็นผู้เรียนเชิงรุก และ 4) ทักษะภาวะผู้นำและความรับผิดชอบ และกรอบการบริหารจัดการศึกษาซึ่งจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบ ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) ปัจจัยนำเข้า 2) กระบวนการ 3) ผลผลิต และ 4) ปัจจัยความสำเร็จ ช่วยให้นักวิชาการ บุคลากรทางการศึกษา และผู้เกี่ยวข้อง ได้ออกแบบการบริหารจัดการศึกษาให้เหมาะสมและเท่าทันการเปลี่ยนแปลงแห่งโลกอนาคต เพื่อให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาทักษะที่จำเป็นในการประกอบอาชีพและดำเนินชีวิตแห่งโลกอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ
This article proposes an educational management to develop the future essential career skills of learners, which combines educational management concepts, vocational skills, and the future essential career skills, focusing on learners as the center of true learning, promoting learners to develop essential skills in 3 dimensions: knowledge dimension: 1) financial literacy and entrepreneurship skills, and 2) good citizenship skills; skills dimension: 1) analytical thinking skills, 2) creative thinking skills, 3) understanding and working with others skills, 4) problem-solving skills, 5) language and communication skills, 6) digital technology skills, and 7) social skills and cross-cultural learning; and characteristics dimension: 1) flexibility and adaptability skills, 2) self-understanding and management skills, 3) active learner skills, and 4) leadership and responsibility skills. The educational management framework, which requires a change in form, consists of 4 elements: 1) input factors, 2) process, 3) output, and 4) success factors. The transformation empowers scholars, education personnel, and others involved to be able to intentionally design educational management formats that is appropriate and keeps up with changes in the future world. The appropriate transformation can enable learners to efficiently develop their essential skills for the future careers.
References
กระทรวงศึกษาธิการ. (2561). แนวทางการเสริมทักษะและสร้างเสริมประสบการณ์อาชีพให้กับนักเรียน. กรุงเทพฯ : สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2567). ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง นโยบายการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568-2569. สืบค้นเมื่อ 9 มิถุนายน 2568. จาก https://moe360.blog/2024/11/13/131167/
กัญญาณัฐ ปูนา. (2561). ข้อเสนอเชิงนโยบายในการบริหารจัดการศึกษา เพื่อเสริมสร้างทักษะอาชีพสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาพื้นที่พิเศษ จังหวัดเชียงราย. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย.
ชาญณรงค์ วิเศษสัตย์. (2564). การวิจัยและพัฒนาทักษะนวัตกรรมของเยาวชนไทยสำหรับรองรับการประกอบอาชีพในโลกอนาคต. ร้อยเอ็ด : คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎร้อยเอ็ด.
โชติ บดีรัฐ. (2558). เทคนิคการบริหาร. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธานินทร์ เอื้ออภิธร. (2560). มนุษย์จะสร้างทักษะการเรียนรู้ใหม่เพื่อรับมือ “ความเปลี่ยนแปลง” ในอนาคตอย่างไร?. สืบค้นเมื่อ 13 พฤษภาคม 2568. จาก https://thestandard.co/ learning-for-change
พลวัฒน์ กัลยาประสิทธิ์. (2566). รูปแบบการบริหารหลักสูตรสถานศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะอาชีพ สำหรับโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ภาคีเพื่อการศึกษาไทย. (2562). การปฏิรูปการศึกษาในยุค Digital Disruption. สืบค้นเมื่อ 13 พฤษภาคม 2568. จาก https://www.facebook.com/TEPThaiEDU/posts/8456 12122506632?_rdc=1&_rdr#
วรากร พิสดาร. (2565). รูปแบบการบริหารจัดการหลักสูตรเพื่อส่งเสริมทักษะอาชีพสำหรับโรงเรียนขยายโอกาสบนพื้นที่สูง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในจังหวัดเชียงราย. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย.
วัชรสินธุ์ เพ็งบุบผา. (2564). ทักษะการประกอบอาชีพที่สำคัญในโลกยุคใหม่ที่นักเรียนไทยควรได้รับการพัฒนา: การวิจัยประเมินความต้องการจำเป็น. วารสารครุศาสตร์สาร. 15(1). 137-149.
วันฤดี ปุยะติ. (2562). การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการด้านการงานอาชีพสู่ความเป็นเลิศของ โรงเรียน ในโครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ตามพระราชดำริสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยบูรพา.
สมบัติ นพรัก. (2563). ข้อเสนอการปฏิวัติ (Revolution) การศึกษาไทย. พะเยา : มหาวิทยาลัยพะเยา.
สรชา ศรีสุวรรณ. (2565). การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษาด้านอาชีพสำหรับโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2554). ระบบการกำกับ ติดตามและประเมินผล การดำเนินงานตามจุดเน้นการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2567). แบบติดตาม ประเมินผลการบริหารและการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 – 2579. กรุงเทพฯ : พริกหวานกราฟฟิค จำกัด.
อริญญา เถลิงศรี. (2561). Disruption: ทำลายล้างหรือสร้างโอกาส. สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2568. จาก https://thaipublica.org/2018/06/seac-disruption
Drucker, Peter F. (1954). The Practice of Management. New York : Harper& Row.
Fiedler, Fred E. (1967). A Theory of Leadership Effectiveness. New York : McGraw-Hill.
Ginzberg Eli. (1966). The Development of Human Resources. New York : McGraw-Hill.
Hoy, W.K. and Miskel, C.G. (2008). Educational Administration: Theory, Research and Practice. New York : McGraw-Hill.
IBERDROLA. (2019). What is Disruptive Education?. Retrieved 13 May 2025. From https://www.iberdrola.com/talent/disruptive-education
Simon, Herbert A. (1977). Administrative Behavior. 2nd ed. New York : The Free Press.
Super, D.E. (1957). The Psychology of Careers. New York : Harper and Row.
Wenting Weng. (2015). Eight skills in future work. Texas A & M University Education. 135(4). 419-422.
Wiener, Norbert. (1965). Cybernetics: Or Control and Communication in the Animal and the Machine. Cambridge University Press : MIT.
William G. Ouchi. (1981). Theory Z How American Business Can Meet the Japanese Challenge. New York : Avon Books.