สิม : ศิลปะทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญา

Abstract

           บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการบริหารจัดการและส่งเสริมอนุรักษ์ศิลปะทางวัฒนธรรมภูมิปัญญาของสิม 5 ด้าน ได้แก่ 1)การเสริมสร้างปราชญ์ชาวบ้านให้เป็นผู้นำในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น 2)การสืบสานสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นศิลปะการทำสิมไปสู่คนรุ่นต่อไป 3)การปลุกจิตสำนึกของคนในชุมชนให้ตระหนักถึงเห็นคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่น 4)การส่งเสริมกิจกรรมร่วมเพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นให้เกิดอาชีพและรายได้แก่คนชุมชน และ 5)การจัดการความรู้นำเทคโนโลยีมาจัดเก็บข้อมูลและศึกษาวิจัยเพื่อพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นศิลปะการสร้างสิมดำรงอยู่สืบไปเพราะว่าสิมเป็นงานศิลปะที่เกิดจากภูมิปัญญาของท้องถิ่นที่สวยงามสมบูรณ์แบบ มีเอกลักษณ์เฉพาะ ปรากฏสุนทรียธาตุทั้ง 3 ประการ คือ ความงามความน่าชมและความเป็นเลิศ สร้างขึ้นจากความเชื่อศรัทธาทางพุทธศาสนาว่าเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์สำหรับใช้ในกิจของสงฆ์อาทิ พิธีอุปสมบท หรือการกฐิน จัดเป็นงานวิจิตรศิลป์และประยุกต์ศิลป์ ที่สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อแสดงความงดงามและตอบสนองการใช้สอยรวมทั้งตอบสนองทางด้านอารมณ์และจิตใจนอกจากจะมีความงดงามแล้ว ยังเป็นที่รวมความคิด วิถีชีวิตของชุมชนกลายเป็นวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่า พัฒนาการของสิมในยุคที่ 1 เป็นสิมอีสานพื้นบ้านบริสุทธิ์แบบดั้งเดิม ยุคสร้างบ้านแปลงเมืองได้รับอิทธิพลศิลปะและวัฒนธรรมงานช่างล้านช้าง ยุคที่ 2 เป็นสิมพื้นบ้านประยุกต์โดยช่างพื้นบ้านได้รับอิทธิพลศิลปะ วัฒนธรรม จากกลุ่มช่างญวนมีบทบาทสำคัญโดยเฉพาะศาสนาคาร และยุคที่ 3 เป็นสิมอีสานประยุกต์หรือสิมพื้นบ้านผสมเมืองหลวง งานช่างในยุคนี้อาศัยศึกษาจากภาพถ่าย หนังสือ ตำรา หรือแหล่งศิลปะสถาปัตยกรรมวัด