การศึกษาวิเคราะห์พรหมวิหารธรรมในฐานะเป็นคุณลักษณะของผู้นำตามแนวพุทธ
Abstract
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดเรื่องคุณลักษณะของผู้นำตามแนวพุทธ 2) ศึกษาคุณลักษณะผู้นำตามแนวพุทธตามหลักพรหมวิหารธรรม และ 3)วิเคราะห์คุณค่าพรหมวิหารธรรมในฐานะเป็นคุณลักษณะของผู้นำตามแนวพุทธ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เน้นศึกษาค้นคว้าเอกสาร โดยสำรวจข้อมูลขั้นปฐมภูมิจากพระไตรปิฎก อรรถกถา และข้อมูลขั้นทุติยภูมิจากตำราวิชาการ เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องผลการศึกษาพบว่า คุณลักษณะผู้นำตามแนวพุทธควรมีคุณลักษณะที่สำคัญอยู่ 2 อย่าง คือ คุณลักษณะภายใน และคุณลักษณะภายนอก คุณลักษณะภายใน ได้แก่ มีสติปัญญา ความรู้ความสามารถ ความรอบคอบ ความริเริ่มกล้าหาญ ไหวพริบดีทันต่อเหตุการณ์ มีความยุติธรรม อดทน กระตือรือร้นและเห็นอกเห็นใจผู้ใต้บังคับบัญชา และคุณลักษณะภายนอก คือ มีบุคลิกลักษณะที่ดี การวางตนที่เหมาะสมแก่ฐานะของตนอันจะทำให้เกิดความน่าเชื่อถือจากผู้ใต้การปกครองและมีความเชื่อมั่นในความเป็นผู้นำ คุณลักษณะผู้นำตามแนวพุทธตามหลักพรหมวิหารธรรม ผู้นำควรมีจิตใจประกอบหลักพรหมวิหารธรรม คือ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ผู้นำที่มีจิตใจประกอบด้วยพรหมวิหารธรรมเป็นคุณธรรมประจำใจย่อมควบคุมจิตใจตนเองและปกครองคนอื่นได้เป็นอย่างดีพร้อมกับได้รับการยอมรับและการสรรเสริญจากผู้ถูกปกครอง ส่วนคุณค่าพรหมวิหารธรรมในฐานะเป็นคุณลักษณะของผู้นำตามแนวพุทธมีคุณค่าอยู่ 3 ด้าน คือ คุณค่าด้านเศรษฐกิจ คุณค่าด้านสังคม และคุณค่าด้านการเมืองการปกครอง คุณค่าดังกล่าวเป็นผลที่เกิดจากการที่ผู้นำปฏิบัติตนตามหลักพรหมวิหารธรรมจนกลายเป็นคุณธรรมประจำใจ ทำให้การการปกครอง การพัฒนาสังคมและประเทศชาติมีความเจริญก้าวหน้าอย่างมั่นคง
